رئیس اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان پوشاک تهران با تاکید بر اینکه با حمایت مطلق از صنعت نساجی، صنعت پوشاک کشور از بین می رود، گفت: نوسانات نرخ ارز، کمبود مواد اولیه و مشکلات تامین سرمایه در گردش سه مشکل اصلی فعالان صنعت پوشاک است.
به گزارش روزانه نیوز علیرغم اینکه صنعت پوشاک کشور یکی از صنایع اشتغال زا به شمار می رود اما همواره فعالان این بخش صنعتی با مشکلاتی مواجهند و این مشکلات ادامه حیات اقتصادی را برای آن ها با مشکل مواجه می کند.
به عنوان مثال تا دو سال پیش صنعت پوشاک کشور متاثر از واردات پوشاک قاچاق در حال نابودی بود. در آن زمان با اقداماتی از سوی وزارت صمت، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و اتحادیه بخشی از مشکلات ناشی از این مساله حل شد و با فرهنگ سازی برای مصرف تولیدات داخلی این صنعت در حال توسعه و رونق بود. اما هنوز مدت زیادی از این اوضاع رو به رشد نگذشته بود که در اواخر سال 98 با شیوع بیماری کرونا دوباره فعالیت اقتصادی فعالان این صنف دستخوش مشکلاتی شد و متعاقب آن مشکلات ناشی از افزایش قمیت ارز و کمبود مواد اولیه دوباره تا حدودی صنعت گریبانگر مشکلات جدیدی شد.
به گفته رئیس اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان پوشاک تهران 3 هزار از 20 هزار نفر فعال در صنعت پوشاک دچار مشکلات شدید اقتصادی هستند و حتی قادر به تامین مایحتاج اولیه زندگی خود نیستند.
لذا با توجه به اهمیت اشتغال زایی در این بخش اقتصادی گفت وگویی درباره وضعیت تولید، صادرات، و مشکلات فعالان اقتصادی این بخش صنعتی با ابوالقاسم شیرازی رئیس اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان پوشاک تهران انجام شده که در ادامه می خوانید:
صادرات پوشاک مردانه و بچه گانه در سال جاری به صفر رسید
فارس: مدتی پیش سخنگوی گمرک میزان صادرات پوشاک در 5 ماهه اول سال را 35 میلیون دلار اعلام کرد، آیا واقعا چنین گشایشی در صادرات پوشاک ایرانی بوجود آمده است و علیرغم مشکلاتی که صادرات کشور بر اثر شیوع کرونا با آن مواجه بوده است در بخش صادرات پوشاک از شرایط خوبی بهره مند بوده ایم؟
شیرازی: همانطور که اشاره کردید، شیوع بیماری کرونا در صادرات پوشاک تاثیرگذار بود و براساس اطلاعاتی که در اختیار دارم صادرات ما در بخش پوشاک مردانه و بچگانه صفر بوده است، اما ممکن است آمار صادراتی اعلام شده از سوی گمرک آمار کلی شامل صادرات جوراب، کلاه، شال و … باشد ضمن اینکه ممکن است صادرات ماسک نیز در آمار صادراتی پوشاک گنجانده شده باشد و مجموع صادرات این اقلام به رقم اعلامی گمرک در خصوص صادرات پوشاک رسیده باشد اما در مجموع همانطور که بیان شد، وضعیت صادرات پوشاک در سال جاری اصلا خوب نبود.
صادرکنندگان به علت نوسانات نرخ ارز قادر به پاسخگویی به مشتریان خارجی خود نیستند
شما به صفر بودن میزان صادرات پوشاک در سال جاری اشاره کردید و علت آن را نیز شیوع ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن عنوان کردید، آیا تنها عامل اثرگذار بر این وضعیت مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا بوده یا عوامل دیگی نیز بر این مساله اثرگذار بوده است؟
شیرازی: با توجه به رکود حاکم بر بازار پوشاک، صادرات می تواند عامل رونق این بازار باشد اما متاسفانه عوامل مختلفی باعث شده تا صادرات پوشاک در سال جاری اصلا وضعیت خوبی نداشته باشد .
یکی از اصلی ترین مشکلات تولید کنندگان پوشاک کمبود مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز است. به علت نوسانات نرخ ارز، صادرکنندگان قادر به سفارش گیری از مشتریان خارجی نیستند زیرا با افزایش دائم قیمت مواد اولیه نمی توانند به تعهدات خود در مقابل مشتریان عمل کنند، بنابراین از آنجا که تولید کنندگان و صادرکنندگان پوشاک نمی توانند به قراردادهای صادراتی خود بر اثر نوسانات نرخ ارز متعهد باشند اصلا وارد مقوله صادرات نمی شوند.
اشارهای به کمبود مواد اولیه داشتید، این کمبود ناشی از چیست؟ ممنوعیت های وارداتی، ثبت سفارش، یا عدم تخصیص ارز به واردات مواد اولیه مورد نیاز بخش صنعت پوشاک؟
شیرازی: تولید پوشاک وابسته به مواد اولیه وارداتی است در حالی که بر اساس سیاست بانک مرکزی اجازه واردات مواد اولیه مورد نیاز این بخش داده نمی شود، البته مشکل دیگر نیز آن است که مواد اولیه ثبت سفارش شده که به گمرکات وارد شده از سوی گمرک اجازه ترخیص نمی یابد و این امر به علت عدم تامین ارز مورد نیاز واردات این کالاها از سوی بانک مرکزی است.
با توجه به مسائل و مشکلاتی که ذکر شد از جمله کمبود مواد اولیه و عدم صادرات کالا به دلیل مشکلات ناشی از نوسانات نرخ ارز و همچنین شیوع ویروس کرونا، اکنون شرایط تولید چگونه است؟
شیرازی: به هر حال مشکلات تامین مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز تاثیرات منفی بر بخش تولید پوشاک دارد اما از منظر کلی افق آینده بسیار خوبی را در صورت فراهم بودن برخی شرایط می توان برای تولید پوشاک متصور بود، زیرا در حال حاضر با وجود تمام مشکلات اگر تولید کنندگان پوشاک دارای سرمایه در گردش خوبی باشند می توانند از اوضاع تولید خوبی نیز برخوردار باشند.
در شرایطی که تولید کنندگان پوشاک با رکود حاکم بر بازار مواجهند چگونه می توانند اوضاع خوبی داشته باشند
شیرازی: از آنجا که همه تولید کنندگان در شرایط فعلی بازار امکان تولید ندارند و شرایط اقتصادی و مشکلات ناشی از تامین مواد اولیه بخشی از تولید کنندگان پوشاک را به حاشیه رانده است لذا این شرایط یعنی خروج بخشی از تولید کنندگان از گردونه تولید پوشاک، فضای فعالیت تجاری را برای سایر تولید کنندگانی که از سرمایه در گردش کافی برخوردارند مساعد و فراهم کرده است.
تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت پوشاک از بازار غیر رسمی به علت کمبود
با توجه به مشکلات تامین مواد اولیه، این دسته از تولید کنندگان، مواد اولیه را چگونه تامین می کنند؟
شیرازی: بخشی از مواد اولیه تولید کنندگان پوشاک از بازار غیررسمی تامین می شود که البته با توجه به کمبود مواد اولیه و مشکلات ناشی از آن، این تولید کنندگان چاره ای به جز تامین مواد اولیه از بازارهای غیر رسمی را ندارند اما این کار نیز با سختی هایی برای آنها مواجه است زیرا به علت ممنوعیت استفاده از کالاهای قاچاق در صورت کشف کالای آنها توسط مامورین و بازرسین مشمول جرایم قانونی می شوند و لذا ممکن است دچار ضرر و زیان فراوانی شوند.
این در حالی است که هدف تولید کنندگان از تامین مواد اولیه از بازار غیر رسمی که به ناچار یه سمت تامین مواد اولیه از این بازار روی می آوردند، فقط ادامه فعالیت اقتصادی و جلوگیری از بیکار شدن کارگران است و با توجه به کمبود مواد اولیه تولید داخلی چاره ای جز این کار ندارند اما به هر حال این اقدام نیز برای آنها پرریسک و پرمخاطره است.
در مجموع موضوع سرمایه در گردش برای تولید کنندگان موضوعی جدی است زیرا با کاهش ارزش پول ملی قدرت سرمایه تولید کنندگان افت کرده و با گرانی حاکم بربازار اصلا امکان فعالیت اقتصادی ندارند.
سال گذشته اگر یک تولید کننده با 200 میلیون تومان سرمایه در گردش کار می کرد و با این پول برای چند کارگر اشتغال ایجاد کرده بود امسال ارزش آن 200 میلیون تومان یک چهارم قدرت خرید سال گذشته هم نیست. بنابراین ضروری است تا دولت از تولید کنندگان حمایت کند.
تامین 30 درصد از نیاز مواد اولیه صنایع پوشاک توسط صنایع نساجی
بطور کلی تولید کنندگان صنعت پوشاک در شرایط فعلی اقتصاد با مشکلات بسیاری مواجهند و به علت کاهش ارزش پولی ملی، سرمایه کلی آنها ذوب شده و ارزش خود را از دست داده و لذا به شدت با مشکل تامین سرمایه در گردش مواجهند و همچنین با توجه به محدودیت واردات مواد اولیه و مشکلات ثبت سفارش و تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی با مشکل تامین مواد اولیه مواجهند.
این وضعیت در حالی است که صنعت پوشاک یک صنعت پراشتغال است و در مقایسه با سایر صنایع با کمترین هزینه و سرمایه می توان در این بخش اشتغال ایجاد کرد.
ضمن اینکه صنعت پوشاک، صنعتی ارز آور به شمار می رود و حتی در شرایط فعلی که قیمت ارز افزایش یافته و پیرو آن قیمت ارز و قیمت تمام شده افزایش یافته است اما باز هم قیمت پوشاک تولیدی ایران نسبت به بسیاری از جاهای دیگر ارزان تر است و لذا از قدرت رقابت پذیری در بازارهای جهانی برخوردار است.
اگرچه یکی از دلایل اعمال ممنوعیت های وارداتی مواد اولیه تولید پوشاک حمایت از صنایع نساجی است اما نکته حائز اهمیت آن است که صنایع نساجی فقط می توانند 30 درصد از مواد اولیه مورد نیاز صنایع پوشاک را تامین کنند.
از بین رفتن صنعت پوشاک با حمایت مطلق از صنعت نساجی
لذا باید به این نکته توجه کرد که اگر صنایع نساجی نتوانند مواد اولیه مورد نیاز صنعت پوشاک را تامین کنند این صنعت از حرکت می ایستد و سیاستگذاری حمایتی از صنعت نساجی که با قطع واردات مواد اولیه انجام شده دقیقا نتیجه عکس می دهد و با توقف صنعت پوشاک، چرخ صنایع نساجی نیز از حرکت می ایستد.
ذکر این نکته نیز ضروری است که با قطع واردات مواد اولیه، برای صنایع نساجی داخلی انحصار ایجاد میشود و تولید کنندگان این بخش بدون رقیب و بدون ارتقای کیفیت می توانند کالای خود را با بالاترین قیمت به متقاضیان عرضه کنند.
اکنون نیز همین اتفاق افتاده است و با توجه به مشکلات واردات مواد اولیه، صنایع پوشاک باید حتما مواد اولیه مورد نیاز خود را از صنایع نساجی داخلی تامین کنند در حالی که صنایع نساجی توان پاسخگویی به تقاضای داخلی را ندارند و با انبوهی از سفارشات مواجه شده اند و در این شرایط این صنایع قبل از تولید متقاضی دریافت تمام وجه از خریدار هستند که با توجه به مشکلات نقدینگی واحدهای تولیدی پوشاک این امر نیز باعث بروز مشکلات جدیدی شده است.
در تهران حدود 20 هزار تولید کننده کوچک و متوسط پوشاک وجود دارد که اگر این واحدها فعال بمانند می توانند با تقاضایی که برای مواد اولیه ایجاد می کنند موجب رونق صنعت نساجی شوند.
آیا صنایع نساجی نیز برای تامین مواد اولیه با کمبود مواجهند؟
شیرازی: خیر، با توجه به سیاست های دولت، در حال حاضر نیازهای وارداتی این بخش تامین می شود و لذا مجوز واردات ملزومات تولید از جمله واردات نخ فقط به تولید کنندگان واحدهای نساجی داده می شود در حالی که بعضی از این واحدهای تولیدی ممکن است دچار تخلف شوند و به جای تبدیل نخ به پارچه آن را در بازار آزاد عرضه کنند.
در مجموع ایجاد انحصار، امکان بروز تخلف را افزایش می دهد بنابراین لازم است تا با آزاد گذاشتن واردات مواد اولیه صنایع پوشاک برای مدتی مشخص شرایطی فراهم شود تا چرخ صنعت پوشاک به حرکت درآید و سپس با حرکت چرخ های صنعت پوشاک، صنعت نساجی هم رونق بگیرد و کم کم با کاهش واردات مواد اولیه میزان تولید داخلی توسط صنایع نساجی افزایش یابد و به این ترتیب نیاز وارداتی به مواد اولیه کاهش یابد.
اقداماتی که در سال های اخیر برای جلوگیری از واردات پوشاک قاچاق انجام شد، نتیجه بخش بود؟
شیرازی: در سال 97 اقدامات خوبی برای مبارزه با واردات پوشاک قاچاق انجام شد و با فرهنگ سازی و کمک رسانه ها مردم با خرید پوشاک ایرانی از تولید داخلی حمایت کردند، حتی در سطح عرضه فروشندگان کالاهای خارجی مجبور به جمع آوری کالاهای خود شدند و به جای آن پوشاک تولید داخلی عرضه کردند.
اقدامات خوبی که در آن سال در راستای مبارزه پوشاک قاچاق و جمع آوری برندهای عرضه کننده پوشاک قاچاق انجام شد و این اقدامات باعث شد تا تولید کنندگان زیادی به عرصه تولید باز گردند، با اقداماتی که در آن زمان از سوی وزارت صمت، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اتحادیه پوشاک انجام شد در مجموع همه چیز رو به بهبود بود که متاسفانه با شیوع ویروس کرونا و مشکلات ارزی، صنعت پوشاک مجدد وارد شرایط نابسامان شد و در حال حاضر بخش تولید پوشاک در شرایط سخت اقتصادی با مشکلات ارزی، گرانی و کمبود مواد اولیه دست و پنجه نرم می کند و شیوع ویروس کرونا نیز مشکلات خاص خود را بر این بخش ایجاد کرده است.
البته با توجه به افزایش قیمت ارز تقاضا برای پوشاک خارجی نیز کم شده و لذا واردات غیرمجاز پوشاک قاچاق کاهش یافت است./ فارس
