حدود یک دهه است که دفاتر پیشخوان خدمات دولتی با هدف ارائه خدمات الکترونیک دولت به مردم ایجاد شده اند. این دفاتر غیردولتی یا به تعبیری خصوصی محسوب میشوند و خدمات عمومی به مردم ارائه می دهند. ایده کوچک سازی دولت و تسهیل بروکراسی اداری با حرکت به سمت سیستم اداری الکترونیک از اهداف ایجاد این دفاتر بوده است تا آنجا که امروزه حدود 16 هزار دفتر پیشخوان در سراسر کشور وجود داشته و خدمات مختلفی از پرداخت الکترونیکی قبوض گرفته تا صدور گواهی تجرد را انجام می دهند.
مدیریت این دفاتر، به شیوه خصوصی صورت گرفته و اغلب در دو شیفت صبح و بعدازظهر فعالیت می کنند.
این روزها که بحران ناشی از شیوع کروناویروس با این حجم و شرایط منحصربفرد و ناگزیر، سرخط خبرهای روز در جهان را تشکیل می دهد، نحوه ارائه خدمات از سوی دفاتر پیشخوان دولت بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. چرا که در محوطه این دفاتر، صف های طویل بدون رعایت فاصله گذاری اجتماعی موردنیاز برای دریافت سیمکارت رایگان، با حضور سرپرستان خانواری تشکیل شده است که متقاضی دریافت وام یک میلیونی کمک معیشتی کرونا هستند و این یعنی به تعبیر آن مَثَل قدیمی، آمده ایم ابرو را درست کنیم، زده ایم چشم را هم کور کرده ایم.
توزیع سیمکارت رایگان از سوی این دفاتر، تنها علت ازدحام جمعیت نیست. پیش از این نیز، با افزایش آمار متقاضیان سرمایه گذاری در بورس و لزوم احراز هویت افراد برای اخد تأییدیه از سوی سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان بورس (سجام) در دفاتر پیشخوان دولت نیز صف های طویلی را سبب شده بود.
متآسفانه آنچه برنامه ریزی ریزی میشود در حد آیین نامه و دستورالعمل باقی می ماند وگرنه آنگونه که برخی کارگزاری های بورس در سایت های خود آورده اند، کاربران باید میتوانستند با انتخاب خود هم از طریق دفاتر این کارگزاری ها و هم از طریق دفاترپیشخوان دولت، احراز هویت خود را انجام دهند تا ناچار به حضور در صف های طویل نمی شدند اما کارگزاری ها مخصوصآ در دفاتر شهرستانی، از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کرده اند و از طرف دیگر هر کارگزاری تنها با یک یا دو دفتر پیشخوان دولت قرارداد همکاری دارد و همین دست مردم را در انتخاب دفاتر با ازدحام کمتر جمعیت می بندد.
این دو مورد را بگذارید در کنار ارائه خدمات ثبت احوالی مختلف مثل لزوم اقدام برای تعویض کارت ملی قدیمی به کارت هوشمند و اخذ رسید مربوطه که بدون آن از دریافت خدمات بانکی محروم هستیم.
همه اینها یعنی اگر فکری برای بهبود نحوه ارائه خدمت از سوی این دفاتر صورت نگیرد، ممکن است فرصت مغتنمی که از سوی آنها به عنوان بازوان دولت ایجاد شده است به تهدیدی جدی برای سلامت مردم و تحمیل هزینه درمان بیماران کرونایی به دولت و بار اضافه برای کادر درمانی کشور، تبدیل می شود.
از سوی دیگر این ازدحام جمعیت تنها برای سلامت دریافت کنندگان خدمات تهدید محسوب نمی شود بلکه کارکنان این دفاتر که اغلب جوان هستند و با حقوق و مزایای اندکی، خدمت می کنند نیز در معرض ابتلا بوده و باید برای حفظ سلامتی آنها تدبیری اندیشید.
در شهر همدان حدود 50 دفتر پیشخوان خدمات دولت وجود دارد. لازم است بررسی ویژه ای درخصوص خدمات ارائه شده از سوی این دفاتر صورت بگیرد تا ارائه خدمات مختلف از سوی همه دفاتر صورت بگیرد و ارائه خدمتی خاص از سوی برخی دفاتر سبب ازدحام جمعیت در اطراف آنها نشود.
برای حفظ سلامت پرسنل این دفاتر نیز لازم است مدیران آنها ملزم به در اختیار قراردادن وسایل حفاظت فردی مثل ماسک و دستکش شده و با چینش مناسب دکوراسیون داخلی دفاتر، فاصله مناسب را بین کارمند و ارباب رجوع ایجاد نمایند.
نویسنده: معصومه سلیمانی – عضو هیأت اندیشه ورز جوان استانداری همدان