نخستین رساله «شعر معاصر فارسی» توسط خانم عمرا خلیلویچ در مقطع کارشناسی ارشد در دانشکده زبان شناسی دانشگاه بلگراد دفاع شد.
به گزارش روزانه نیوز به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنابر گزارش ارسالی از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صربستان؛ رساله خانم عمرا خلیلویچ در مقطع کارشناسی ارشد با موضوع «پویش شعر نو در آثار نیما یوشیج و پیروان ایشان» که به زبان صربی نگاشته شده است در دانشکده زبان شناسی دانشگاه بلگراد با بالاترین نمره دفاع شد.
این برای نخستین بار است که در این دانشگاه، رساله‌ای در موضوع شعر معاصر فارسی نوشته و دفاع می‌شود. استاد راهنمای این رساله، پروفسور اما میلیکویچ، رئیس کرسی شرق شناسی این دانشکده و از مطرح ترین شرق شناسان بالکان، نگارش و انتشار این اثر را قدم بسیار ارزشمندی در جهت آشنایی سطوح آکادمیک صربستان و منطقه با سنت شعر نو در ایران دانسته است.
سیمونویچ، عضو دیگر کمیسیون دفاع از این رساله نیز این رساله را به عنوان یکی از افتخارات این دانشکده قلمداد کرد.
در این رساله سیر تاریخی شعر کلاسیک و قدیم فارسی از دوران صفاریان و طاهریان و سلجوقیان مورد بررسی قرار گرفته و به بزرگان دوره های پیش از شعر نو از قبیل رودکی و فردوسی و سعدی و حافظ و مولوی اشاره می‌شود، نویسنده این اثر به صورت تحلیلی وارد مبحث شعر نو و نیمایی می‌شود.
وی پیش از هر چیز به پشتوانه‌های تاریخی و اجتماعی پیدایش شعر نو اشاره داشته و مؤلفه‌های اساسی آن را بر می‌شمرد. دوره مهمی که در این رساله بدان اشاره می‌شود دوره پیش و پس از انقلاب مشروطه است، زمانی که اندیشه‌های جدید وارد فرهنگ ایرانی شد. تفاوت در وزن و عروض، کوتاه و بلند شدن ابیات و مصرع‌ها و استفاده از ساختار زبانی نوین فارسی تنها برخی از تفاوت‌هایی بود که در ساختار شعر ایجاد شد.
در این میان، جایگاه علی اسفندیاری که بعدها به نیما یوشیج معروف گشته، مسلما بی بدیل است. شعر «افسانه» ایشان تحولی عظیم در درک بسیاری از شعرای جوان از ماهیت شعر فارسی ایجاد کرد. لیکن این تحول بدین دلیل اثرگذار بود که پیش تر به لحاظ اجتماعی و تاریخی مقدمات چنین درک جدیدی فراهم آمده بود.
پس از تحلیل دقیق و موشکافانه از پشتوانه‌های پیدایش شعر نو و نیمایی در ایران، در این اثر اشعار ارزشمند برخی از بزرگ ترین شعرای معاصر ایران از قبیل نیما یوشیج، سهراب سپهری، مهدی اخوان ثالث، پروین اعتصامی، احمد شاملو، فریدون مشیری و دیگران مورد بررسی قرار گرفته اند. در بخشی از این رساله می‌خوانیم: «شعر معاصر فارسی شعری با هویتی کاملاً ایرانی و اسلامی است. در این شعر احساسات ناب شاعران معاصر ایران زمین با بیانی گرم و دل نشین ارائه شده است. هر بیت از اشعار بزرگان ادب ایران زمین، ما را با گوشه‌هایی از زیبایی‌های فرهنگ و هنر ایرانی آشنا می‌سازد. هنگامی که شعر معاصر فارسی را بر زبانمان می‌آوریم، گویی با همه امیدها و آرزوهای ملت ایران، با همه بزرگی‌ها و بزرگواری‌های آنها، با فهم و شعور بالای آنها، با درک نوین ولی در عین حال متقن آنها از جهان پیرامون، با نگرش‌ها و بینش‌های خاص و بکر از طبیعت همراه می‌شویم. در یک کلام، شعر معاصر فارسی بازنوشته‌ای احساسی است از آن چه یک شاعر ایرانی در اعماق درون خود احساس می کند، لذا بر ماست که این احساس را در حد توان خود به جهانیان نیز عرضه کنیم.»
عمرا خلیلویچ، مؤلف این اثر در پایان بیان می‌دارد که غنای سنت شعر فارسی در این است که با وجود پیدایش شعر نو، شعر کلاسیک و سنتی و قدیم هنوز از اهمیت ویژه‌ای در ایران برخوردار است. تحولی که نیما در سنت شعری و ادبی فارسی ایجاد کرد به هیچ عنوان به معنای مردود شمردن سنت‌های پیشین نبود، بلکه در کنار این سنت غنی و فاخر، نسخه جدیدی از شعر فارسی را نیز عرضه نمود. بدین ترتیب، مؤلف اثر نتیجه گیری می‌کند که امروز ادبیات فارسی هر دو ساحت از شعر را به تمام و کمال دارد، هم شعر سنتی و قدیم و کلاسیک و هم شعر معاصر و نو.
آشنایی با عمرا خلیلویچ
عمرا خلیلویچ تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد در رشته «فرهنگ و معارف اسلامی» در ایران به پایان رسانده و چند سالی است که به عنوان استاد زبان فارسی در دانشگاه مجازی «المصطفی» فعالیت دارد و افراد بسیاری را با زیبایی‌ها و ارزش‌های زبان و ادبیات فارسی آشنا کرده است. زبان آموزان ایشان طیف وسیعی از مردم کشورهای منطقه را فرا می‌گیرند. پس از بازگشت به بلگراد، وی در دانشکده زبان شناسی دانشگاه بلگراد نیز در رشته شرق شناسی زبان، فرهنگ، ادبیات موفق به اخذ مدرک کارشناسی ارشد شده است.
تحقیقات ایشان در این مدت عمدتاً در موضوع ادبیات و شعر فارسی بوده است. به جز تدریس، ایشان به کار نگارش و تألیف نیز مشغول است. آثار او عمدتاً در زمینه فرهنگ و هنر ناب ایران زمین و غنای بی نظیر ادبیات فارسی است.
رمان پرفروش «بر بال‌های سیمرغ» نیز از آثار ایشان منتشر شده است. این رمان که با الهام از اندیشه‌های عرفانی موجود در شعر سنتی فارسی به شیوه‌ای تمثیلی و داستان گونه به موشکافی شخصیت انسانی در گذرگاه‌های تنگ زندگی پرداخته و در این مسیر ادبیات شرقی و غربی را به گونه‌ای منحصر به فرد به هم پیوند می‌دهد، در روزهای گذشته در سالن بزرگ خانه فرهنگ بوسنی در شهر سارایوو معرفی و رونمایی شد.
