تضعیف تجارت تا پایان فصل سوم ۹۹

ارزیابی  آماری جزئیات تجارت خارجی کشور نشان می دهد،  صادرات بدون نفت خام ایران در 9 ماه نخست سال 99، ارزشی معادل 25 میلیارد و 110 میلیون دلار داشته که به لحاظ ارزشی افت بیش از 20 درصد را نسبت به مدت مشابه سال 98 تجربه کرده است. همچنین واردات کالا در سه فصل ابتدایی امسال به 26 میلیارد و 860 میلیون دلار رسیده که حاکی از افت بیش از 16 درصدی در ارزش نسبت به مدت مشابه سال 98 است. کسری تجاری یک میلیارد و 750 میلیون دلاری در نه ماه منتهی به آذرماه 99 ثبت شده است. در عین حال، ارزش مبادلات تجاری 9 ماه نخست سال 99 (مجموع صادرات و واردات) 51 میلیارد و 970 میلیون دلار گزارش شده، در حالی که سال گذشته ارزش کل تجارت 63 میلیارد و550 میلیون دلار بوده است. بنابر آمارها، طی سه فصل نخست سال 99 تجارت نسبت به مدت مشابه سال گذشته  افت 18.2 درصدی را به ثبت رسانده است.

جزئیات تجارت خارجی کشور گویای دار بودن مازاد تجاری بین کشورهای «عراق و افغانستان»، اما  بالاترین تراز منفی تجاری با « امارات متحده عربی» است. همچنین در این بازه زمانی،  ایران در تمام مقاصد صادراتی خود باستثنای کشورهای «امارات متحده عربی، آذربایجان، روسیه، سنگاپور، آلمان و ونزوئلا» افت صادرات داشته، که بیشترین افت مقدار و ارزش صادرات در میان ده مقصد مهم صادراتی ایران مربوط به کشورهای «ترکیه، اندونزی، هند، چین و پاکستان» است. در مقابل در دو مقصد صادراتی «روسیه و آذربایجان» افزایش مقداری و ارزشی صادرات را ثبت کرده ایم. در مقابل، ایران در این مدت در بیشتر مبادی وارداتی خود به جز کشورهای «امارات متحده عربی، انگلیس و عمان» افت واردات داشته است. البته واردات ایران از 5 کشور «انگلیس، آلمان، امارات متحده عربی، ایتالیا و روسیه» به لحاظ مقداری افزایش داشته است، اما مقدار و ارزش واردات ایران از کشورهای «چین، ترکیه، هند و سوئیس» افت را نشان می دهد. از سوی دیگر،  بررسی آمار وارداتی ایران تا پایان فصل سوم سال جاری بیانگر این است که «ذرت دامی»، «گوشی تلفن همراه»، «برنج»، «سایر مخلوط های گندم» و «کنجاله سویا» پنج کالای عمده وارداتی ایران طی 9 ماه نخست سال 99 هستند.   در عین حال،  «پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص (چگالی) کمتر از 94 درصد»، «متانول»، «پسته» جزو  مهم ترین اقلام صادراتی ایران به شمار می روند.

مطابق داده های معاونت بررسی های اقتصادی اتاق تهران،  مهم‌ترین کشورهای مقصد صادراتی و مبدا وارداتی در سه فصل ابتدایی سال ۹۹ بیانگر این است که عمده صادرات کالاهای ایرانی به ۵ کشور «چین، عراق، ‌امارات، ترکیه و افغانستان» است.

به‌گونه‌ای که در سال ۹۹ چینی‌ها 6میلیارد و 400 میلیون دلار کالا از ایران خریداری کرده‌اند و در رتبه نخست قرار گرفته‌اند؛ اما میزان صادرات ما به چین نسبت به مدت مشابه سال قبل 15 درصد از نظر ارزشی و 25 درصد از لحاظ وزنی افت کرده است.

 دومین مقصد مهم صادراتی ایران، «عراق» است که ارزش صادرات به این کشور همسایه 5 میلیارد و 900 میلیون دلار بوده که افت 14 درصدی نسبت به سال 98 برای آن ثبت شده است.

«امارات متحده عربی» سومین جایگاه را در لیست مقاصد صادراتی ایران  دارد که در سال گذشته 3 میلیارد و 300 میلیون دلار کالا از ایران خریداری کرده، که میزان صادرات به این کشور از نظر ارزشی و وزنی رشد داشته است.

چهارمین مقصد کالاهای ایرانی نیز «ترکیه» گزارش شده است که ارزش صادرات کالا به این کشور یک میلیارد و 900 میلیون دلار بوده است. این درحالی است که سال 98 در همین بازه زمانی میزان صادرات به ترکیه 4 میلیارد دلار بوده، که نشان دهنده افت بیش از 50 درصدی در سال 99 است.

 پنجمین مقصد کالاهای ایرانی در 9 ماه منتهی به آذر ماه سال 99، متعلق به «افغانستان» است. ارزش صادرات به این کشور در این بازه زمانی یک میلیارد و 700 میلیون دلار بوده که 2 درصد افت از لحاظ ارزش نسبت 9 ماه نخست سال 99 داشته است.

20 مقصد برتر صادراتی ایران طی 9 ماه نخست سال 99  به ارزش 23 میلیارد و 600 میلیون دلاری گزارش شده که سهم 94 درصدی از کل صادرات بدون نفت خام کشورمان را به خود اختصاص داده اند.

 ایران در این مدت در تمام مقاصد صادراتی خود باستثنای کشورهای «امارات متحده عربی، آذربایجان، روسیه، سنگاپور، آلمان و ونزوئلا»  افت صادرات داشته است.

بیش¬ترین افت مقدار و ارزش صادرات در میان ده مقصد مهم صادراتی ایران مربوط به کشورهای «ترکیه، اندونزی، هند، چین و پاکستان» است. در مقابل در دو مقصد صادراتی «روسیه و آذربایجان» افزایش مقداری و ارزشی صادرات را ثبت کرده ایم.

اما مهم ترین مبادی وارداتی ایران در پایان فصل سوم چه کشورهایی بودند؟ تحلیل داده های آماری  نشان از این دارد که در 9 ماه منتهی به آذر سال۹۹ به ترتیب کشورهایی چون«چین، امارات، ترکیه، هند و آلمان» جزو اصلی مبادی وارداتی ایران بودند. براساس این آمارها،  «چین» همچنان به عنوان اصلی ترین مبدا وارداتی ایران در 9 ماه نخست امسال 7 میلیارد دلار کالا به ایران فروخته است؛ اما نسبت به سال گذشته افت واردات از این کشور را نیز شاهد هستیم؛ به طوریکه میزان واردات از چین از نظر ارزش 14.7 درصد و از نظر وزن 10.8 درصد افت داشته است.

واردات از «امارات متحده عربی» در سه فصل اول سال 99  ارزشی معادل 6 میلیارد و 300 میلیون دلار داشته که رشد 3.1 درصدی نسبت به سال قبل را  نشان می دهد.

اما ارزش واردات کالا از «ترکیه» نیز در همین بازه زمانی 3 میلیارد دلار بوده که افتی نزدیک به 21 درصد را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است.  «هند» با 1 میلیارد و 700 میلیون دلار صادرات به ایران، چهارمین مبدا اصلی ایران برای واردات به شمار می رود که میزان واردات ایران از این کشور نسبت به مدت مشابه سال 98 حدودا 40 درصد افت داشته است.

اما نکته تحلیل آماری تجارت خارجی این است که «آلمان» نیز در بین پنج کشور عمده طرف معامله ایران دیده می‌شود که در 9  ماه ابتدایی سال 99 توانسته 1 میلیارد و 300 میلیون دلار کالا به کشورمان بفروشد. میزان واردات از این کشور نسبت به سال پیش از نظر ارزش 15.7 درصد افت داشته اما به لحاظ وزنی رشد 34 درصدی را تجربه کرده است.

 براساس این گزارش ۲۰کشور مهم فروشنده کالا به ایران طی 9 ماه نخست سال 99 ارزش 25 میلیارد دلاری و سهم 93 درصدی از کل واردات ایران را به خود اختصاص داده اند. ایران در این مدت در بیشتر مبادی وارداتی خود به جز کشورهای «امارات متحده عربی، انگلیس و عمان» افت واردات داشته است. واردات ایران از 5 کشور «انگلیس، آلمان، امارات متحده عربی، ایتالیا و روسیه» به لحاظ مقداری افزایش داشته است. از طرفی مقدار و ارزش واردات ایران از کشورهای «چین، ترکیه، هند و سوئیس» افت را نشان می دهد.

از سوی دیگر، تحلیل داده های تجارت خارجی کشور نشانگر این است صادرات 30 نوع کالا در سطح تعرفه هشت رقمی به میزان 24 میلیون تن و  ارزش ۸.۳  میلیارد دلار بوده است که سهم ارزشی 33 درصدی از کل صادرات را با شروع  صادرات بنزین در سال ۹۹ به خود اختصاص داده اند.

اما جزئیات روند صادراتی ایران تا پایان آذرماه ۹۹ نشان از این دارد، که «پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص (چگالی) کمتر از 94 درصد» با ارزش 899 میلیون دلار مهم ترین کالای صادراتی ایران است.

«متانول» با ارزش صادراتی 795 میلیون دلار دومین کالای مهم صادراتی است. سوم کالاهای صادراتی متعلق به «پسته» با ارزش 786 میلیون دلاری است. اما به لحاظ ارزش «متانول» با 6083 هزار تن و ارزش 899 میلیون دلار بیشترین صادرات را به نام خود ثبت کرده است.

«پلی اتیلن گرید فیلم با وزن مخصوص با چگالی ۹۴ درصد یا بیشتر»، چهارمین کالاهای صادراتی ایران تا پایان آذرماه ۹۹ است که از نظر ارزشی ۶۰۲ میلیون دلار گزار شده است.  «شمش از آهن و فولادغیر ممزوج» نیز با ارزش ۵۷۳ میلیون دلار، به عنوان پنجمین قلم صادراتی ایران تا پایان فصل سوم سال ۹۹ به شمار می رود.

بررسی آمار وارداتی ایران تا پایان فصل سوم سال جاری بیانگر این است که واردات 30 نوع کالا در سطح تعرفه هشت رقمی به میزان 18 میلیون تن و به ارزش 7.9 میلیار  دلار بوده که سهم ارزشی 36 درصدی از کل کالاهای وارداتی را به خود اختصاص داده است.  از این میزان واردات، ۶ میلیارد دلار از کالاهای عمده وارداتی  شامل اقلام کشاورزی یا غذایی هستند. از این رو، سهم 70 درصدی واردات 25 قلم کالای اساسی از کل واردات کالای طی 9 ماه 1399 ثبت شده است.

طبق آمار اعلامی، «ذرت دامی»، «گوشی تلفن همراه»، «برنج»، «سایر مخلوط های گندم» و «کنجاله سویا» 5 کالای عمده وارداتی ایران طی 9 ماه نخست سال 99 هستند.  «ذرت دامی» به لحاظ وزنی ۷ میلیون و ۲۳۸ هزار تن به ارزش یک میلیارد 1772 میلیون دلاری در جایگاه نخست لیست کالاهای وارداتی در ۹ ماه منتهی به آذرماه ماه ۹۹ قرار دارد.

پس از «ذرت دامی»، «گوشی تلفن همراه» به عنوان دومین کالای مهم خریداری شده توسط ایران قرار دارد، که ارزش دلاری این کالا یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون دلار گزارش شده است.  «برنج» سومین کالای مهم وارداتی ایران است، که از ابتدای سال جاری تا پایان آذر ماه 770 هزار تن برنج به ارزش 702 میلیون دلار وارد کشور شده است.

در مجموع و مطابق آمار ارائه شده، وضعیت تجارت کالایی ایران بدون در نظرگرفتن نفت خام در 9 ماه ابتدایی سال جاری نشان از افت کل تجارت و منفی بودن تراز تجاری کشور دارد. /راه امروز